Sınav Kaygısı ve Kaygıyla Başa Çıkma Yolları

Öğrenciler için sınavlar, akademik başarıyı belirleyen en önemli aşamalardan biridir. Çocuklar ve ergenler arasında en yaygın görülen kaygı türlerinden biri olan sınav kaygısı, sınav öncesinde başlayan çeşitli fiziksel ve psikolojik değişimlerle ortaya çıkan, bireyin sınav esnasında performansını olumsuz yönde etkileyebilen yoğun bir duygudur. Öğrencilerin aileleri ve toplumdaki artan yüksek başarı beklentisi öğrenciler üzerinde baskı oluşturmakta ve sınav kaygılarını artırmaktadır.

Sınav Kaygısı Nedir?

            Sınav kaygısı, sınava girecek olan öğrencilerin sınava ilişkin yaşadıkları endişe ve stresle ilişkilidir. Yapılan araştırmalar göstermektedir ki, sınav kaygısı öğrencilerin akademik başarılarını olumsuz yönde etkileyebileceği gibi yüksek sınav kaygısına sahip olan öğrenciler, sınav performanslarında düşüş yaşayabilir ve sınav sonuçlarından memnuniyetsizlik duyabilirler. Üstelik sınav kaygısı sadece sınav anında değil, sınav öncesinde ve sonrasında da yaşanabilmektedir.

Sınav Kaygısı Nasıl Anlaşılır?

Sınav Kaygısı kendisini fiziksel, zihinsel, davranışsal ve duygusal belirtilerle kendini gösterebilir.

1. Fiziksel Belirtiler

Sınav yaklaşırken yaşanan stres ve kaygı genellikle vücutta çeşitli fiziksel belirtilere neden olabilir. Bu belirtiler; mide rahatsızlıkları, baş ağrısı, terleme, titreme, kalp çarpıntısı gibi belirtiler olarak kendisini gösterebilir.

2. Zihinsel Belirtiler

Sınav kaygısı yaşayan öğrenciler genellikle zihinsel belirtiler de deneyimler. Bu belirtiler arasında dikkat dağınıklığı, unutkanlık, odaklanma güçlüğü, negatif düşüncelerin aşırıya kaçması gibi durumlar yer alabilir.

3. Davranışsal Belirtiler

Sınav kaygısı, öğrencilerin davranışlarını da etkileyebilir. Davranışsal belirtiler arasında uyku düzeninde bozulma, iştah değişiklikleri, sosyal çekilme, kaçınma davranışları sergileme gibi durumlar yer alabilir.

4. Duygusal Belirtiler

Sınav kaygısı yaşayan öğrenciler genellikle duygusal dalgalanmalar yaşarlar. Bunlar arasında endişe, korku, sinirlilik, huzursuzluk, çaresizlik gibi duyguları sıkça deneyimleme yer alabilir.

5. Performans Kaygısı

Sınav öncesi ve sırasında performans kaygısı yaşayan öğrenciler, kendi yeteneklerine olan güvensizlikleri nedeniyle başarısız olacaklarından korkabilirler. Bu da sınav stresini artırabilir ve sınav esnasında performanslarına ilişkin kaygıları artabilir.

Sınav kaygısıyla nasıl başa çıkılır?

            Öğrencilerin artan sınav kaygısıyla başa çıkabilmelerinin pek çok yolu vardır. Sınav kaygısıyla başa çıkabilmek için ilk adım olarak sınav kaygısını tanımak ve tanımlamak gerekmektedir. Bunun için sınav öncesi ve sırasında yaşadığınız stres belirtilerini ve kaygı düzeyinizi tanımlamak ve uygun stratejiler belirlemek önemlidir.

            Sınav öncesinde düzenli bir çalışma planının olması sınav kaygısıyla başa çıkabilmenin en önemli yollarından biridir.  Belirli bir çalışma planı oluşturan öğrenciler, sınav için zamanını etkili bir şekilde yönetebilir ve sınavlara daha iyi hazırlanabilirler.

            Öğrencilerin sınava ilişkin kaygılarını arttıran bir diğer faktör kişinin kendisine ve sınava ilişkin “negatif inançlarının” varlığıdır. Öğrencinin sınava ve kendisine ilişkin negatif inançları sınav kaygısını artırabilir. Bu nedenle, kişinin kendisine ilişkin olumlu düşünce kalıplarını geliştirmek önemlidir.

            Egzersiz, stresi azaltmanın ve ruh sağlığını iyileştirmenin etkili bir yollarından biridir. Sınava hazırlanma süreci boyunca düzenli olarak egzersiz yapmak, sınav kaygısını azaltabilir ve sakinleşmenize yardımcı olabilir. Bununla birlikte sınav öncesinde veya sırasında derin nefes egzersizleri uygulayarak sınav kaygısı azaltılabilir. Derin nefes almak, vücudu rahatlatır ve stres seviyesini düşürür.

            Sınav kaygısıyla başa çıkabilmek için destek almak önemli kaynaklardan biridir. Süreç boyunca gerekli durumlarda aileden, arkadaşlardan, öğretmenlerden destek alınmalıdır. Sınav kaygısı her öğrencinin karşılaşabileceği bir zorluk olmakla birlikte öğrenciler kaygıyı yönetmekte zorlandıkları durumlarda psikolojik destek alabilirler.

 

Kaynaklar;

Erözkan, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin sınav kaygısı ve başaçıkma davranışları. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12), 13-38.

Koruklu, N. Ö., Öner, H., & Oktaylar, H. C. (2006). " Sınav Kaygısı ile Başa Çıkma Programının" Sınav Kaygısına Etkisine Yönelik Deneysel Bir Çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (19).

Yaşantı Psikoloji