Kendini Geçersiz Kılma - Self-Invalidation

Kendinize hiç şunu söylerken buldunuz mu?

Ben çok abartıyorum. Üzülecek bir şey yok ya da başıma sadece güzel şeyler şanslı olduğum için gelir…

Cevabınız evetse bu yazının devamına göz atmanızı öneririz. 

Kendini geçersiz kılma, genellikle kişinin kendi düşünce, duygu veya deneyimlerini geçersizleştirmesi veya küçümsemesi anlamına gelir. Bu, kişinin kendi duygusal deneyimlerini ya da düşüncelerini inkar etmesi, önemsememesi veya reddetmesi durumudur. 

Örneğin;
Bir kişi, bir başarı elde ettiğinde, bu başarıyı küçümsemek veya önemsememek için düşüncelerini kullanabilir. Örneğin, bir kişi yüksek not aldığında, “Bu sadece şansa bağlıydı, aslında hiçbir şey bilmiyorum” gibi kendini küçümseyen bir tavır sergileyebilir.

Bir kişi bir travma yaşadığında, bu deneyimi reddedebilir veya küçümseyebilir, “Belki de ben abartıyorum, herkes benzer şeyler yaşar” gibi düşünerek kendini geçersizleştirebilir.

Kendini Geçersiz Kılmanın Nedenleri

1. Eleştirici Aile Ortamı

Çocukluk döneminde aşırı eleştirel veya otoriter bir aile ortamında büyümek, çocuğun kendi duygusal deneyimlerini ifade etmekte zorlanmasına neden olabilir. Bu çocuklar, kendilerini sürekli olarak eleştirilmiş veya değersiz hissedebilirler, bu da self-invalidation’a yol açabilir.

2. Duygusal İhmal

Ebeveynlerin çocuğun duygusal ihtiyaçlarına yeterince yanıt vermemesi veya duygusal ihmal, çocuğun kendi duygusal deneyimlerini önemsememesine veya bastırmasına neden olabilir.

3. Toplumsal Baskılar

Toplumun veya kültürün belirli cinsiyet rolleri, duygusal ifadeyi sınırlayan normlar veya olumsuz önyargıları varsa, bireyler bu baskılar altında kendi duygusal deneyimlerini geçersizleştirmeye eğilimli olabilirler.

4. Travmatik Deneyimler

Travmatik olaylar veya kötü deneyimler, kişinin kendi duygusal deneyimlerini reddetme veya bastırma eğiliminde olmasına neden olabilir. Bu, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi durumlarla ilişkilendirilebilir.

5. Sosyal Karşılaştırmalar

Bireyler, başkalarıyla karşılaştırıldıklarında kendilerini yetersiz hissedebilirler. Bu, self-invalidation’a yol açabilir çünkü kişi kendi duygusal deneyimlerini başkalarınınkilerle karşılaştırarak kendini değersiz hissedebilir.

6. Olumsuz Kendilik İmgesi

Bireyler, olumsuz bir kendilik imgesine sahipse, kendi duygusal deneyimlerini değersizleştirebilirler. Olumsuz bir kendilik imgesi, kişinin kendisini sürekli olarak eleştirmesine veya küçümsemesine neden olabilir.

 

Kendini Geçersiz Kılmanın Sonuçları

1. Düşük Özsaygı

Self-invalidation, kişinin kendi duygusal deneyimlerini sürekli olarak reddetmesi veya küçümsemesi nedeniyle düşük özsaygıya yol açabilir. Birey, kendi değerini ve önemini sorgulayabilir.

2. Duygusal Baskı

Self-invalidation, kişinin duygusal deneyimlerini bastırması veya inkar etmesi anlamına geldiğinden, bu duygusal baskıya neden olabilir. Bu, duygusal sorunların büyümesine ve daha fazla stresin birikmesine yol açabilir.

3. İçsel Çatışmalar

Kendini sürekli olarak eleştiren veya küçümseyen bir kişi, içsel çatışmalar yaşayabilir. Bu çatışmalar, kişinin kendi düşünceleri ve duyguları arasında uyumsuzluk hissetmesine neden olabilir.

4. İlişki Sorunları

Self-invalidation, kişinin duygusal deneyimlerini ifade etmesini zorlaştırabilir. Bu da kişinin ilişkilerinde iletişim sorunlarına yol açabilir ve yakın ilişkileri olumsuz etkileyebilir.

5. Duygusal Zorluklar

Self-invalidation, kişinin duygusal deneyimlerini anlamasını ve yönetmesini zorlaştırabilir. Bu, kişinin depresyon, anksiyete veya diğer duygusal sağlık sorunlarına daha yatkın hale gelmesine neden olabilir.

6. Kişisel Gelişim Engelleri

Kendini sürekli olarak geçersizleştiren bir kişi, kişisel gelişim ve kendini keşfetme süreçlerinde engellerle karşılaşabilir. Bu, potansiyelini tam olarak gerçekleştirememe ve yaşamdan tam anlamıyla keyif alamama sonucunu doğurabilir.

Bu olumsuz sonuçlar, self-invalidation’ın kişinin duygusal ve zihinsel sağlığını olumsuz etkileyebileceğini göstermektedir. Bu nedenle, self-invalidation ile başa çıkmak ve daha sağlıklı bir kendilik algısı geliştirmek önemlidir. Terapi, danışmanlık, özsaygı geliştirme çalışmaları ve duygusal zeka becerilerini güçlendirmek bu konuda yardımcı olabilir.

Yaşantı Psikoloji