Şema Terapi nedir?

Şema terapi, Jeffrey Young ve ekibinin geliştirdiği, çeşitli terapi okullarından unsurlar barındıran bir terapi yöntemidir. Bilişsel Davranışçı terapi ekolünden hareketle zenginleştirilmiş bu yöntem, günümüzde oldukça yaygındır.

Şema terapi, duygulara ve beden duyumlarına odaklanarak yaşanan problemin kökenine inmeyi hedefler. Terapist, bugünün sorunlarını geçmişle kurduğu duygusal köprü aracılığıyla anlamlandırır ve çözüm yolları sunar.

Temel İhtiyaçlar Kavramı

Her çocuk dünyaya geldiğinde ortak temel ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçlar karşılanmadığında, çocuk duygusal olarak hayatta kalabilmek için çeşitli inançlar geliştirir.

Şema terapi açısından temel ihtiyaçlar kavramı çok önemlidir. Terapist, danışanın karşılanmamış temel ihtiyaçlarını fark ederek, geçmişe dönüp bu ihtiyaçları yeniden karşılamayı hedefler. Böylece danışan, günlük yaşamda yaşadığı tetiklenmeleri fark eder ve terapistiyle birlikte sağlıklı başa çıkma yöntemleri öğrenir.

Şema nedir?

Şemalar, duygusal düğmelere benzer ve günlük yaşamda aktif hale gelirler. Dünyayı, şemalarımız aracılığıyla deneyimleriz. Örneğin, çocuklukta sürekli eleştirilen bir bireyde ‘kusurluluk’ şeması tetiklenebilir.

Şemalar tetiklendiğinde, derin bir duygusal deneyim yaşanır ve bu durum beden içinde rahatsız edici duyumlar olarak hissedilir. Şema kişiye tanıdık geldiği için, insanlar acı çekse bile bu tür olaylara yaklaşma eğilimindedir. Çocukluk dönemindeki zararlı deneyimler, yetişkinlikte bilmeden tekrar canlanabilir.

Örneğin, çocukluğunda sık sık eleştirilen biri, kendinde bir kusur olduğunu hissedebilir ve bu his yetişkinlikte de devam edebilir. Çocuklukta bu duyguyu sıkça yaşayan birey, yaşadığı rahatsızlıkla başa çıkmayı kendi kendine öğrenir.

Başa Çıkma Şekilleri: Modlar

Şemalar tetiklendiğinde, kişi çeşitli rahatsız edici duygular ve duyumlar hisseder. Bu duygularla başa çıkmak için bazı yöntemler geliştirir. Örneğin, ‘kusurluluk’ şeması tetiklenen biri, kendini eleştiren iç seslerle daha az kusurlu olmaya çalışabilir. Bu durumda kişi, eleştirel ebeveynlerinin kendisini kusurlu hissettirdiğini fark edip, eleştirel iç ses yerine şefkatli ve yapıcı bir iç ses kullanarak problemi daha etkili bir şekilde çözebilir.

Terapi Hedefimiz

1. Terapide, kişinin uyum bozucu erken dönem şemalarını tespit ederek bu şemaların günlük yaşantısına olan negatif etkilerini fark ederiz.
2. Kişinin sahip olduğu işlevsiz düşüncelerin yerine daha gerçekçi düşünceler koyarak, şemalarla başa çıkmayı hedefleriz.
3. Kişinin hayatında yaşadığı kısır döngü durumlarını küçük parçalara ayırarak çözümlemeyi hedefleriz.
4. Temel ihtiyaçları karşılanmamış çocukluk dönemine dönerek, oluşan bozuk başa çıkma yöntemlerini iyileştirir ve sağlıklı yetişkin tarafını güçlendiririz.
5. Eleştirel ve cezalandırıcı iç sesleri yok eder, yerine şefkatli, anlayışlı ve yapıcı iç sesler koyarız.

Yaşantı Psikoloji