EMDR Terapisinin TSSB'ye faydaları

Travma, bir kişinin iyi halini ve güvenliğini, riske sokan beklenmeyen bir olayı ifade eder. Böyle bir olay insanda, depresyon, anksiyete ve Travma Sonrası Stres Bozukluğuna(TSSB) gibi zihinsel sağlık sorunlarına yol açabilir. 

Aralarından en yaygın olan TSSB’nin, iyileşmesinin zor olduğu kanısı yaygındır. Öte yandan, EMDR gibi nispeten yeni terapi yaklaşımları, son 20 yılda birçok TSSB’li kişinin iyileşmesine yardımcı olmuştur.

Travmatik olaylar, bir araba kazası veya cinsel saldırı gibi bir defaya mahsus bir olay olabilir. Bununla beraber, aile içi şiddet veya çocuk istismarı gibi yıllar boyunca sürebilecek uzun süren ve tekrarlanan olaylar zinciri de olabilir.

Uzun süreli ve tekrarlanan travmatik olaylar, “karmaşık travma” ya da “karmaşık travma sonrası stres bozukluğu” olarak adlandırılır. Karmaşık travmanın uzun vadeli doğasının bir sonucu olarak, mağdurlar daha ciddi ve komplike belirtiler gösterir.

İnanamamak, hissizlik ve şok, travmatik bir olaydan sonra yaşanan ilk etkilerden bazıları olabilir ve günlük yaşamımızda aksamalara neden olur. Özellikle çocuklukta veya ergenlikte yaşanılan travmatik olaylar olmak üzere, travmalar baş etmesi zor ve acı verici olabilirler. Dolayısıyla, travmaları zihnimizde bastırma ve yok sayma eğilimimiz doğaldır.

Ancak zaman içinde, stres tetikleyiciler ve sağlıksız gelişen mekanizmalarımız, fiziksel ve beyin işlevlerimizde değişikliklere, davetsiz rüyalara veya anılara, fiziksel veya ruhsal rahatsızlıklara ve bağımlılıklara kadar çeşitli ciddi sorunlara neden olabilir.

Travmaya bağlı zihinsel rahatsızlıklar için, EMDR terapisi de dahil olmak üzere, çeşitli terapiler mevcuttur. 

Travma Çeşitleri

Travma sonrası stres bozukluğu(TSSB) En çok bilinen travma türüdür. Belirtileri; 

• Konsantrasyon bozukluğu,
• Depresyon, 
• Anksiyete, 
• Sosyal izolasyon, 
• Yeme bozukluğu, 
• Kendine zarar verme, 
• Flaşbekler (Kontrol edilemeyen şekilde, geçmiş travmatik sahnelerin göz önüne gelmesi),
• Madde bağımlılığı gibi belirtileri olabilir.

Fiziksel, psikolojik, sözlü ve duygusal suistimaller, TSSB'ye yol açabilecek travmatik olaylardır. Genellikle anne ve çocuk, evlilik içinde veya akranlar arasında olduğu gibi çeşitli ilişkiler içinde de yaşanabilirler. 

Örneğin; duygusal istismar, narsisizm, manipülasyon veya kontrole maruz kalındığında kişi duygusal, sosyal ve bilişsel olarak ciddi hasarlar alabilmektedir. İstismar gibi travmalar, onarılması güç bir hasara neden olabilecek ve tehlikeli savunma mekanizmalarına yol açabilecek travmatik etkilere sahiptir.

İhmal ve terk edilme, diğer travma türlerindendir. Çoğu zaman çocukluk çağlarında meydana gelir. Çocuklukları, (duygusal ve/veya fiziksel) tacizci ailelerde geçen kişiler veya yetimler genellikle bu tür travmanın kurbanlarıdır. Bu tür çocukluk travmaları yetişkinlerde kişilik bozuklukları, sağlıksız bağlanma stilleri, davranışsal dengesizlik, öfke, şiddet problemleri veya bağımlılık şeklinde ortaya çıkabilir.

Ayrıca şiddete maruz kalmak ya da tanık olmak, travmatik bir olaydır. Örneğin, aktif savaşa katılan ve geri dönen askerlerin yaşadığı TSSB'yi duymuş olmanız çok muhtemeldir.

Travma ayrıca, doğal bir felakete veya yaralanmalı bir kazaya tanık olunduğunda da oluşabilir.

Tecavüz mağdurları, cinsel istismar nedeniyle ciddi travma biçimleri yaşarlar. Bu, tecavüzün şiddeti, şoku ve sebep olduğu kalıcı utanç duygusundan kaynaklanan TSSB’ye neden olabilir. Mağdurların, anksiyete, majör depresif bozukluk veya yeme bozukluğu gibi rahatsızlıklardan da muzdarip olma olasılığı yüksektir. Özellikle, bu belirtilerin ihmal edilmesi tehlikelidir.

Birçoğumuz yaşamlarımızda bir çeşit travma yaşarız. Ancak, bu travmanın değişkenleri, yetişkinliğimizde kalıcı etkiler bırakıp bırakmayacağını belirler. 

Kalıcı travmalar, çoğu zaman aşırı derecede acı verici ve şok edicidir. Bu nedenle, insanların olayları kendilerine saklaması, derinlere gömmesi veya görmezden gelmek için ellerinden geleni yapması hiç şaşırtıcı değildir.

Halbuki, hissettiğimiz ağır acı ve travma hakkında yavaş yavaş konuşarak ve paylaşarak iyileşmeye başlayabiliriz. Travmanın belirli etkileri, sadece konuşma terapisi ile çözülemese de, EMDR gibi, inkar edilemez başarı oranlarına sahip terapi yöntemleri mevcuttur.

EMDR: Göz Hareketiyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme 

EMDR (Göz Hareketiyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), travma için umut verici, nispeten yeni bir terapi yaklaşımıdır. 

Dr. Francine Shapiro tarafından geliştirilen EMDR terapisi, travmanın zararlı etkilerini en aza indiren bir bilgi işleme prosedürüdür.

EMDR terapisi, kişinin yaşamı üzerinde yıkıcı etkisi olan geçmiş travmayı belirlemesine, işlemesine ve çözmesine yardımcı olacak şekilde çalışır. Sorun yaratan tetikleyicileri, düşünceleri ve duyguları etkisiz hale getirmeye odaklanır.

EMDR aracılığıyla, TSBB belirtileri olan; kabuslar, uykusuzluk, majör depresif bozukluk, anksiyete, flaşbekler, travmatik hatıralar ve felç edici korkular gibi ezici ve tüketen tüm sorunlar, önemli ölçüde azaltılabilir veya tamamen silinebilir.

EMDR Terapisi

EMDR kullanan terapistler, bu özel terapi yaklaşımı için ek sertifika almak üzere, uzun bir eğitim sürecinden geçmektedir.

EMDR terapisi sırasında, terapist danışanını, ya görsel ya işitsel ya da hafifçe dokunarak sağ ve sol beynini düzenli olarak uyarır. Aynı esnada, terapist danışanını acı verici travmanın yeniden canlanması ve yeniden düzenlenmesi için yönlendirir. Bu süreç, birden fazla seansta gerçekleşir.

Karmaşık travmadan muzdarip olanlar için (çocuk istismarı, ihmal veya aile içi şiddet gibi), EMDR ile iyileşme süreci üç seanstan fazla sürebilir.

Terapi şekli ne olursa olsun, travmayla yüzleşmek her zaman önemlidir. Sorunları halı altı etmek, yalnızca meselelerin daha da büyüyüp artık göz ardı edilemeyecek kadar acı bir vaziyete gelmesine sebebiyet verir.

Psikolojik danışmanlık merkezleri bu etkilerle yüzleşmenize yardımcı olur. İster geleneksel psikoterapi, ister EMDR gibi daha yeni yöntemler olsun, terapistler sizin için ve sizinle birlikte doğru terapiyi bulmak için çalışırlar. 

 

Kaynakça;
The Benefits of EMDR Therapy for PTSD (Vantage Ponit Recovery, Behavioral Health & Trauma Healing)

Çeviri: Yaşantı Psikoloji