Çocuklarda Güvenli Teknoloji Kullanımı

Teknolojinin hızla gelişmesi teknolojik aletler ile geçirilen zamanlarda artışa sebep oluyor. Çocuklar, teknoloji sayesinde ödevleri için gerekli olan araştırmaları yapabiliyor, çeşitli kaynaklara ulaşabiliyor, merak ettikleri yerler ve konular hakkında araştırmalar yapabiliyor. Teknoloji kullanımının sağladığı bu gibi birçok faydanın yanı sıra bazı risk faktörleri de bulunuyor.

Çocukların ekran karşısında geçirdikleri sürenin giderek uzaması ile birlikte, yaşına uygun olmayan internet sitelerinde vakit geçirmesi, sosyal ilişkilerinin zayıflaması, bedensel faaliyetlerin azalması, öğün atlama gibi durumlarla karşılaşılmaktadır. Çocuğunuzun teknolojinin faydalarından yararlanırken olası zararlarından korunmak için de dijital ortamda geçirdiği zamanı iyi gözlemlemek faydalı olacaktır.

“Çocuğunuzun ekran karşısında ne kadar zaman geçirdiğini ve geçirdiği bu sürenin fiziksel, psikolojik, sosyal yansımalarını takip ederek teknoloji ne ölçüde güvenli kullandığına dair bir sonuca ulaşabilirsiniz.”

Ekran karşısında çok fazla zaman geçirilmesine bağlı olarak kişilerde fiziksel, sosyal, psikolojik, duygusal alanlarda çeşitli problemlerin ve eksikliklerin olması bir çeşit bağımlılıktır. İnternet bağımlılığı olan bu kişiler, dijital ortamlarda geçirecekleri süreyi kontrol edemezler, sosyal ilişkileri gittikçe zayıflar, dijital ortam dışında yaptığı etkinliklerden keyif almamaya ve olumsuz duygular hissetmeye başlar.

Çocuklarda bu bağımlılık akademik başarıda düşüş, arkadaşlık ve aile ilişkileri dahil olmak üzere kişilerarası ilişkilerde zayıflama, kilo ve beden formu değişiklikleri, görme kaybı, baş ağrısı, sürekli yorgunluk, duygu ifadelerinin azalması, şiddet eğilimi, dürtülerini kontrol etmede zorluk, depresif belirtiler, dikkatte azalma gibi birçok olumsuz durumun ortaya çıkmasına sebep olabilir.  

Hangi durumlarda çocuğunuzun teknolojiyi güvenli kullanmadığını düşünmelisiniz?

• Ekran karşısında geçirdiği süreyi kontrol edemiyorsa,
• Herhangi bir sebeple ekran karşısında geçirdiği zaman bölündüğünde olumsuz tepkiler gösteriyorsa,
• Ekran karşısında zaman geçirmediğinde kendisini kötü hissettiğini ifade ediyorsa,
• Ekran karşısında geçirdiği süreyi azaltmaya çalışmasına rağmen azaltamıyorsa,
• Sosyal ilişkilerini sadece dijital ortamdan yürütmeyi tercih ediyorsa,
• Daha önce çok keyifle yaptığı etkinliklere karşı ilgisinde azalma varsa ya da tamamen ilgisizse,
• Dijital ortamda geçirdiği süre yeterli gelmiyor, ne kadar çok vakit geçirse de bu vakit onu tatmin etmiyor ve daha fazla vakit geçirmek istiyorsa,
• Akademik başarısında ve akademik ilgisinde düşüş varsa,
• Yaşadığı herhangi bir olumsuzluk karşısında kendisine iyi gelecek olan başlıca etkinliğin oyun oynamak vs. gibi dijital ortamda yapabileceği bir etkinlik olduğunu ifade ediyorsa,
• Sizinle kurduğu iletişim azalmış ve iletişim kurmaktansa dijital ortamda vakit geçirmeyi tercih ediyorsa çocuğunuzun teknoloji kullanımı ile ilgili destek almanız faydalı olabilir.

Çocuğunuzun teknoloji kullanımını güvenli hale getirmek için neler yapabilirsiniz?

• Çocukların ekran karşısında geçirdikleri zamana sınırlandırmalar getirebilirsiniz. Sınırlandırmaların olmaması, çocuğun ekran karşısında geçirdiği sürenin giderek artmasına sebep olur. Böylece çocuğunuz  dijital bağımlılık özellikleri gösterebilir.
• Ekran karşısında vakit geçirmediklerinde onun yerine yapabilecekleri başka etkinlikler olduğunu bilmesi çocuğun ekran süresini kısaltmasını sağlar. Bu sebeple küçük yaşlardan itibaren sevdiği ve yaparken keyif aldığı etkinliklerin olması önemlidir. Çocukların ev içinde dijital ortamdan bağımsız olarak yapabileceği bir hobisinin, ev dışında da yine aynı şekilde dijital ortamdan bağımsız olarak yapabileceği en az bir hobisinin olması çeşitli becerilerini ve ilgi alanlarını geliştirmesine olanak sağlar. Böylece çocuklar ders dışında kalan her zamanın ekran zamanı olmadığını ve yapabilecekleri başka alternatifler olduğunu bilirler. 
• Her konuda olduğu gibi çocuklara bu konuda da rol model olmak oldukça önemlidir. Evde geçirdiği zamanın neredeyse tamamını televizyon karşısında geçiren bir ebeveynin çocuğu akıllı cihaz konusunda uyarması çocuk üzerinde etkili bir iz bırakmayabilir. Bu sebeple evde ebeveyn olarak sizde aynı şekilde dijital ortamdan uzak yapabileceğiniz çeşitli etkinlikler planlayabilirsiniz.
• Çocuğunuzun dijital ortam dışındaki faaliyetleri de alışkanlık haline getirmesi için küçük yaşlardan itibaren bir çerçeve çizmek faydalı olacaktır. Boş zamanlarda yapılabilecekler listesi, evimizin teknoloji kullanım kılavuzu, kitap okuma saati, kutu oyunu zamanı gibi çerçeve planlar hazırlayabilirsiniz.
• Herhangi bir dijital kullanım sınırlandırmasında ebeveynlerin ortak hareket etmesi ve tutarlı olması oldukça önemlidir. Aksi takdirde çocuğun davranışında tutarlılık ve devamlılık gözlemlenmesi zorlaşır.
• Çocuğunuzun internette vakit geçirdiği sitelerden haberdar olmak, hangi platformları kullanıyor, bu platformlar yaşına uygun mu gibi faktörleri denetim altında tutmak oldukça önemlidir.
• Her akşam ya da aile bireylerinin tamamının birlikte olduğu zamanlarda hiç kimsenin teknoloji ile ilgilenmediği ortak bir etkinlik belirlemek hem aile ilişkilerini güçlendirir hem de çocuğun boş zamanların hepsinin ekran zamanı anlamına geldiğini düşünmesini engelleyici bir faktör olur.
• Çocuğunuz ekran karşısında çok uzun vakit geçirmeye alışmışsa bunu değiştirmek aniden ve hızla olmayacaktır. Çocuğunuza çeşitli sınırlamalar getirdiğinizde tepki göstermesi oldukça olasıdır. Bu durumlarda bu değişimin hızlı bir şekilde olmayacağını bilmek ve değişimin sağlanmadığını düşündüğünüz noktada bir uzmandan destek almak faydalı olacaktır.

Yaşantı Psikoloji