Duygusal Yeme Nedir?

Duygusal yeme davranışı genellikle stres, endişe, korku, can sıkıntısı, üzüntü, yalnızlık veya yetersizlik duygularının hissedilmesinin sonucu olarak meydana gelir. Olumsuz duyguları bastırma isteği ile yemek yeme davranışı çarpışınca kendini güçlü hissetmek ya da unutmak için ortaya yemek yeme arzusu çıkar.

Günlük yaşam olaylarının getirdiği stres ya da ani beklenmedik gelişen olaylar sorunda yaşanan yoğun duygulanım ile baş etmenin bir yolu olarak yemek yeme davranışını gözlemlemek mümkündür.

Duygusal yemek yeme davranışı kişilerin hayatlarına psikolojik olduğu kadar fizyolojik de zarar verir. Duygusal yeme davranışlarının sonucunda kilo problemleri, kalp damar hastalıkları, şeker, kolesterol gibi birçok fiziksel rahatsızlığa da rastlamaktadır.

Duygusal yeme problemini kontrol altına almak için, bir terapistten yardım almak önemlidir. Çünkü duygusal yeme sadece bugünün bize getirdiği bir davranış sorunu olamayabilir. Geçmişten getirdiğimiz duygusal bağlantılar, ilişkisel sorunlar, kendimize dair değerlendirmelerimizin sonucu olarak da ortaya çıkabilir.

 Bunun yanı sıra yemek yeme davranışı üzerinde farkındalık geliştirmek, fiziksel bir ihtiyaç olan yeme ile duygusal yemeyi birbirinden ayırmak ve daha fazla fiziksel aktivite yapmak duygusal yemeyi durdurmak için önemli adımlardır.
 

Fiziksel Açlık ve Duygusal Açlığı Birbirinden Ayırın

Duygusal yeme davranışını ortadan kaldırmak için önce fark edin. Gerçekten fiziksel olarak mı açlık hissediyorsunuz?

Günün hangi saatlerinde yemek yediğiniz önemlidir. Özellikle günlük rutinleri olan insanlar fiziksel olarak genellikle günün aynı saatlerinde açlık gösterir.

Duygusal açlık ve fiziksel açlık arasında belirgin farklar vardır. Duygusal acıkma bir anda oraya çıkar ve hemen yemek yeme ihtiyacı hissettirir. Fiziksel açılık ise yavaş yavaş kendini belli eder. Açlığa daha fazla tolerans vardır.

Duygusal açlığın zamana tahammülü olmadığı için hızlı, kolay şekilde tüketilebilecek yiyeceklerin arzulanmasına neden olur. Daha karbonhidratlı, şekerli, paketli ya da fast food gıdalar tüketilir.

Duygusal yemenin en zorlayıcı kısmı doyma hissidir. Çünkü duygusal yeme de doyma hissi genelde hissedilmez. Ancak fiziksel bir acıya dönüştüğünde fark edilir. Yemek yeme davranışından sonra sıklıkla pişmanlık, suçluluk, utanç gibi duygular hissediyorsanız bunun bir duygusal yeme davranışı olduğunu anlayabilirsiniz.
 

Duygusal Yeme Nedenleri ve Tetikleyicileri Fark Edin

Duygusal yemeye neden olan tetikleyicileri ve nedenleri bulmak duygusal yeme davranışının yönetilmesinde bir kolaylaştırıcı olacaktır. Bu yüzden duygularınız ve yemek yeme arasındaki bağlantıları fark edin.
 

Duygusal Yemek Yemenin Yaygın Tetikleyicileri

1. Stres
   Stresin yemek yeme davranışı üzerinde fizyolojik bazı etkileri vardır. Stres bazı hormonlar veya kortizol seviyesi üzerinde yükselmeye neden olur. Bu yüzden vücut kendini dengelemek için yoğun tatlı ya da aşırı yağlı gıdılar tüketme arzusu duyar.
    
2. Yoğun Duygu ve Düşünceler
   Öfke, korku, kaygı, endişe, kızgınlık utanç gibi duyguları bastırmak, kendini uyuşturmak için yemek yeme davranışı sıklıkla gözlenir.
    
3. Can Sıkıntısı
   İşsizlik ya da uzun tatil dönemlerinde sıklıkla karşımıza çıkar. Bu süreçte kişinin hayatında oluşan boşluk duygusuyla baş etme yöntemi olarak yemek yemeye yöneldiği bilinmektedir.
    
4. Çocukluk Çağı Beslenme Sorunları
   Çocukken bir başarının ardından gelen yemek yetişkin yaşamda karşımıza duygusal yemenin tetikleyicisi olarak çıkar. Örneğin, her başarılı olunan sınavdan sonra hamburgerciye gitmek her çocuğu mutlu eder ve iyi hissettirir. Bu durum, yetişkinlik döneminde yeme davranışı üzerinde, özellikle başarısızlık hissiyle baş etmek için kullanılan bir stratejiye dönüşebilir.
    

Sağlıklı Yemek Yeme Rutinine Geçiş

Sağlıklı yemek yeme rutini oluşturmak için öncelikle sabredin. Ertelemek yerine yapabildiğiniz kadarına izin verin ve en mükemmeli yapmaya çalışmayın. Duygusal yeme davranışının neden olduğu bir kilo probleminiz varsa bunu diyetisyene danışmak, sağlık kontrolüne gitmek iyi bir fikir olabilir. Fakat sağlıklı bir yeme rutini oluşturmaya çalışırken kendinize kilo verme hedefi koymayın.

Bir yeme günlüğü tutmak, özellikle yeme davranışı ve duygularınız arasındaki bağlantıyı fark etmek ve kendinizi daha iyi anlamak için önemli olabilir.

Yemek yeme zamanlarınızın peşine düşün. Yemek yeme istediğiniz en çok ne zamanalar da ortaya çıkıyor? Örneğin, uzun bir günün ardından işten eve döndüğünüzde kendinizi bir paket cipsi yerken buluyorsanız, bu iş yerinde bir stres faktörünün sizi tetiklediğinin habercisi olabilir.

Sağlıklı yemek yeme stratejileri geliştirin. Duygusal yeme davranışı genellikle ayakta hızlıca tüketmek ya da koltukta, TV karşısında odağı yemekten kopartacak şekilde gerçekleşir. Bunun yerine öğünlerinizi mutlaka yemek masasında oturarak ve dikkatinizi tamamen yemeğe vererek gerçekleştirin.

Yakın arkadaşlarınız ve aile üyelerinizden sağlıklı yeme rutinine geçerken destek isteyin. Öğünlerinizi düzenlerken size yardımcı olmalarına, yemek yerken sizi gözlemelerine izin verin. Onlardan mutlaka geri bildirim alın.

Ve süreçte mutlaka bir psikoterapistten yardım alın.

Uzman Psikolog Zeynep Kaya