Çocukluk çağı travmalarından kurtulmak

Hepimizin geçmişten taşıdığı yaralar vardır. Ancak bazılarımız için yaralar, daha derindir ve yetişkin yaşamımız üzerindeki etkileri daha belirgindir. Çocukluk çağı travmalarınızın bazılarını, iyileştirmenin zamanı geldiğini düşünüyorsanız, onları geçmişte bırakıp şimdiki yaşamınızdaki etkilerini azaltabilirsiniz.

Nasıl mı? İşte size uygun olanı tercih edebileceğiniz dört yol:

1. Psikoterapi

Psikoterapi; geçmişinizden bahsederek, yıllardır içinizde tuttuğunuz ve/ya takıntı haline getirdiğiniz şeylerin yükünden kurtulduğunuz geleneksel ve etkili bir yaklaşımdır. Bir takım teknikler ile, kişilerin günlük yaşamına etki eden problemlerinin köklerine inmelerini sağlayarak, sorunlarıyla baş etmelerine yardımcı olmayı hedefler.

Muhtemelen ebeveynlerinize ve/ya diğer aile üyelerinize anlat(a)madığınız şeyleri, sizi derinlemesine dinleyip ve anlayabilecek destekleyici bir terapiste anlatmanın iyileştirici gücü benzersizdir.

(Bakınız: Travmaları Anlatmanın 5 İyileştirici Gücü).

İyi bir terapist, size zor sorular sorabilir. Ancak, bunu yaparak, geçmişinizdeki olaylara farklı perspektiflerle ve/veya duruma başkalarının gözleriyle bakmanıza, olayları daha eksiksiz bir şekilde hem zihinsel hem de duygusal olarak işlemenize yardımcı olur. Böylece, bir çocuğun sınırlı görüşünden, bir yetişkinin sağlıklı bakış açısına geçişinize de yardımcı olur.

Dolayısıyla, kendisiyle konuşmak ve geçmişinizi paylaşmak konusunda kendinizi rahat ve güvende hissettiğiniz bir terapist bulmak çok önemlidir.  Bu zor anıların bazılarını, gün yüzüne çıkarıp anlatmanın duygusal olarak yoğun olabileceğini düşünürsek,  size uygun olmayan bir terapistle rahatsızlık dereceniz yüksek olacaktır. Bu yüzden, terapistinizi dikkatli seçmelisiniz.

2. EMDR(Eye Movement Desensitization and Reprocessing)

EMDR, “göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme” anlamına gelir. Belirli tekniklerle, EMDR terapistleri tarafından uygulanan etkili bir terapi şeklidir.

EMDR terapisi, kişinin yaşamı üzerinde yıkıcı etkisi olan geçmiş travmayı belirlemesine, işlemesine ve çözmesine yardımcı olacak şekilde çalışır. Sorun yaratan tetikleyicileri, düşünceleri ve duyguları etkisiz hale getirmeye odaklanır.

EMDR terapisinde terapist, danışanını ya görsel ya işitsel ya da hafifçe dokunarak sağ ve sol beynini düzenli olarak uyarır. Aynı esnada terapist, danışanı acı verici travmanın zihninde yeniden canlandırması ve sonra da yeniden düzenlenmesi için yönlendirir.

Geleneksel terapinin aksine, olaylar hakkında daha az konuşma gerektirdiği için daha hızlıdır.

EMDR terapisi hakkında daha geniş bilgiye; buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

3. Kapanış

Herhangi bir nedenle, profesyonel yardım almamaya karar verirseniz, kendi başınıza bazı aktif adımlar da atabilirsiniz.

Travmanıza neden olan kişiler, hala hayatta ve ulaşılabilir durumdaysa, onlarla yüzleşmeyi ve geçmişiniz hakkında onlarla belirgin bir konuşma yapmayı düşünebilirsiniz. Bu size biraz ürkütücü geliyorsa, size destek olabilecek güvendiğiniz birini yanınıza alabilir, desteğini isteyebilirsiniz.  Örneğin, bir kardeşiniz veya bir dostunuz olabilir.

Bu konuşmanın öncesinde, konuşacağınız kişinin neyi/neleri anlamasını istediğinizi, sorularınızla neyi bilmek isteyebileceğinizi, net bir şekilde zihninizde belirleyin. Konuşurken tutumunuzun, öfkeli ve suçlayıcı olmasındansa, geçmişin bu olay(lar)ın daha eksiksiz bir resmini elde etmek ve bir “kapanış” yapabilmek için, henüz bir çocukken yaşadığınız travmanın şimdiki yetişkini olarak, daha mantıklı ve açık görüşlü olmanızı ve belki karşınızdakini de anlamaya çalışmanızı öneririz.

Yüz yüze bir kapanış, size çok korkutucu görünüyorsa, ilgili kişiye, aynı içerikli ve aynı tutumla uzun bir e-posta veya mektup yazmayı düşünebilirsiniz. Bir mektup veya e-posta, düşüncelerinizi netleştirip toparlamanız, amacınız hakkında net olmanız için size alan sağlayacaktır. Ayrıca, karşınızdaki kişiye, söylediklerinizi ayaküstü düşünmek yerine, etraflıca düşünüp durumu sindirmek için zaman tanıyacaktır.

Ve son olarak, eğer bu kişiye, vefat ettiği veya nerede olduğunu bilmediğiniz için ulaşamıyorsanız, asla göndermeyeceğiniz iki mektup yazın. Birincisi, aklınızdan çıkaramadığınız, içinizden atamadığınız her şeyi yazdığınız bir mektup olsun. İkincisi ise, karşınızdakinin sizi duyduğunu ve anladığını hissettiğiniz, yani sizin için olabilecek en ideal yanıtı içeren bir cevap mektubu olsun.

Fakat bunu yaparken dikkat etmeniz gereken önemli hususlar vardır. Bazı durumlarda yüzleşme daha karmaşık durumlarda yaratabilir. Her zaman uygun olmayabilir ve beklenen etkiyi oluşturmayabilir. Bu yüzden bu yolu seçmeden önce çok iyi düşünmeyi tercih etmelisiniz.

4. “Şimdi”yi değiştirmek

Çocukluk çağı travma(ları)nızın, mevcut yaşamınız üzerindeki etkilerini değiştirmeye odaklanarak yaralarınızı iyileştirmeye başlayabilirsiniz.

Geçmişimizdeki acı verici olaylar, bugünümüzü genellikle iki şekilde olumsuz etkiler:

a. Geçmiş olaylarının “şimdi”de tetiklenmesi

Tıpkı bir trafik kazası geçirdikten sonra araç kullanırken ürkek ve aşırı duyarlı olmamız gibi, incitici ve üzücü olaylar da başkalarıyla ilişkilerimizde bizi aşırı duyarlı yapabilir. Araba kazası travmasından kurtulmanın bir yolu olan; araba kullanmaya devam ederken, zaman içinde daha az duyarlı hale geleceğimizin güvencesini kendi kendimize aktif bir şekilde vermek gibi,  ilişkisel tetikleyicilerimize de aynı yöntemi uygulayabiliriz.

Bir başka deyişle, örneğin, daha gençken bir cinsel tacize uğradıysanız ve içgüdüsel olarak cinsel birliktelikten kaçınıyor ya da cinsel yaklaşımlarda donup kalıyor olabilirsiniz. Ancak yavaş ve kontrollü bir şekilde bu sorunu aşmak isteyebilirsiniz. O zaman, partnerinizin fiziksel olarak sizi neyin olumsuz yönde tetiklediğini tam olarak bilmesini sağlayarak, bu tetikleyicilerden kaçınması ve hatta bu konuda size destek olması için fırsat verebilirsiniz.

Eğer başkalarının öfkesine veya belli bir davranışına karşı hassassanız (fazla içki içilmesi gibi), kişinin kendisiyle konuşun ve neye ihtiyacınız olduğunu açıkça söyleyip, sınırlarınızı kesin olarak belirleyin. Böylece, çocukken yapamadığınız şeyi, bir yetişkin olarak şimdi yapıyor olmanızın iyileştirici yönüyle karşılaşabilirsiniz.

Böyle yaklaşımlar, zihninizi travmanın olumsuz deneyimlerinden uzaklaştırmaya başlamakla kalmaz, aynı zamanda sizi kurban rolünden de uzaklaştırarak, güçlü ve aktif bir yetişkin birey olduğunuzu hatırlamanızı sağlayacaktır.

b. Genel varoluş şeklinizi değiştirmesi

Acı veren olayların diğer bir etkisi de, tüm yaşam şeklinizi değiştirmesidir. Bunun anlamı, geçmişin yaralarının tekrar başınıza gelmesini (bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde) önlemek için, yetişkin yaşamınıza, çocukluk veya gençlik halinizle bakıp kararlar vermenize neden olmasıdır. Bu durumda, yakın ilişkilerden kaçınabilir, sürekli kontrolcü ya da her zaman ciddi mizaçlı olabilir ve/veya duygularınızı belli etmekten kaçınabilirsiniz. Ayrıca, daima sonraki adım için endişelenmek, görünmeyeni görmeye çalışmak, her zaman en kötüyü beklemek gibi, “Hipervigilant” (aşırı uyanıklık halinde) olmanız muhtemeldir.

İşte bunlar gibi yaşantınızda sizi etkileyen, büyük davranış kalıplarınızı bir gözden geçirin. Bu kalıpların günlük yaşamınızı ve ilişkilerinizi nasıl etkilediğini görüp göremediğinize bakın. Sonra bu davranışları değiştirmek için planlanmış ve küçük adımlar atabilirsiniz.

Endişeli zihniniz, en kötü senaryolar ile sizi aşağı çektiğinde, bir adım atmak ve daha güvenli hissetmek için:

• Öfkenizi kontrol etmeyi öğrenmek (Ancak öfkenizi, size ve başkalarına neye ihtiyacınız olduğunu ve hangi sorunların çözülmesi gerektiğini söyleyen bir uyarı sistemi olduğunu unutmadan),
• Başkalarına karşı gardınızı indirmeniz ve özelinize girmelerine izin vermeniz gerekir.

Bu aşamada, güncel yaşamınızda bu davranış kalıplarınıza odaklanmanıza yardımcı olmak için kısa süreli bir terapiye ya da kişisel gelişim kitaplarına başvurabilirsiniz. Bu kaynaklar, farkındalığınızı yükseltmeniz, tetikleyicilerinizin etkisini azaltabilmeniz ve korkmuş bir çocuktan ziyade, bir yetişkin olarak durumlara daha sağlıklı tepkiler verebilmeniz için, size gerekli desteği sağlayabilir.

Geçmişin geçmişte kaldığını söylemek kolay olsa da, geçmiş çoğu zaman canlı olarak hala yaşamlarımızda ve dünyayı güvensiz bir yer olarak hissettirmeye devam ediyor.

Belki de, geçmişinizi biraz dinlendirmenizin zamanı gelmiştir.

Kaynakça;
4 Ways to Heal Childhood Wounds (Robert Taibbi L.C.S.W./Psychology Today)

Çeviri: Yaşantı Psikoloji